Köpek Bakımı - Kazalarla Başa Çıkma

KAZALARLA BAŞA ÇIKMA

Köpeğinizin başına bir kaza geldiğinde paniklemektense bu makaleyi okuyarak hazırlıklı olun.Köpeklerimizin başına gelebilecek her çeşit acil durum için bir kurs açmak neredeyse imkansız. Yine de, köpek sahipleri ilk yardımın prensiplerini iyi anlayacak olurlarsa her hangi bir acil durumla etkili bir şekilde başa çıkmayı başarabilirler.
ÖNCELİKLER
Acil bir durumda ilk önceliğiniz sizin ve diğer yardımcı olabilecek kişilerin güvende olduğundan emin olmaktır. Yaralanırsanız köpeğinize hiç bir faydanyz dokunmayacaktır. Yaralanmış olsa da köpeğin size zarar veremeyeceğinden de emin olmakta fayda var. En uysal ve itaatkar köpek bile acı çekiyorsa saldırganlaşabilir.Köpeğin ısırabileceğinden şüpheleniyorsanız bandaj ya da benzeri bir materyalden ağzını bağlamak için bir ağızlık yapabilirsiniz. Gevşek bir düğüm oluşturup bunu köpeğin çenelerinden geçirin ve çene altından düğümü sıkılaştırıp uçlarını kulak arkasından ikinci bir düğümle sağlamlaşKöpeğin ısırabileceğinden şüpheleniyorsanız bandaj ya da benzeri bir materyalden ağzını bağlamak için bir ağızlık yapabilirsiniz. Gevşek bir düğüm oluşturup bunu köpeğin çenelerinden geçirin ve çene altından düğümü sıkılaştırıp uçlarını kulak arkasından ikinci bir düğümle sağlamlaşKöpeğin ısırabileceğinden şüpheleniyorsanız bandaj ya da benzeri bir materyalden ağzını bağlamak için bir ağızlık yapabilirsiniz. Gevşek bir düğüm oluşturup bunu köpeğin çenelerinden geçirin ve çene altından düğümü sıkılaştırıp uçlarını kulak arkasından ikinci bir düğümle sağlamlaştırın.Kendinizi güven altına aldıktan sonra en iyi yöntemi izlemek için doğru değerlendirmeyi yapmanız gerekir. Öncelikle yapmanız gerekenleri akıldan çıkarmamak zorundasınız: köpeği hayatta tutmak, yaraların kötüleşmesini engellemek ve mümkünse hayvanın iyileşmesine yardımcı olmak.
YAŞAMSAL BELİRTİLER

Yapylacak ilk iş köpeğin yaşamsal belirtilerini kontrol etmektir. İnsan ilk yardymynyn ABC kriterlerini takip edin.
A Solunum Yolu Açık Mı?Değilse, köpeğin boynunu dik tutup mukus ya da benzeri maddeleri solunum yolundan uzaklaştırın. Nefes almakta güçlük çekiyorsa ya da boğazına bir şey takıldığından şüphe ediyorsanız siz ağzını açık tutarken bir başkası da tıkayan cismi dışarı çıkarmaya çalışmalıdır.Çenelerini ya ellerinizle ya da her çene için bandajla birer düğüm atarak açık tutmaya çalışın. Başka biri de dili tutup dışarı çekerek ağzın açık kalmasını sağlayabilir. Daha sonra bir pens kullanarak yabancı maddeyi dışarı çıkarın
.B Köpek Soluk Alıyor Mu?Göğüs kafesini izleyin ve elinizle burun deliklerinden hava giriş çıkışını hissetmeye çalışın. Normal şartlar altında bir köpek dakikada 10-30 kez nefes alır; fakat yaralı bir köpek acı ve stresten dolayı daha hızlı nefes alıp verecektir. Köpek soluk almıyorsa yanlarını ovarak stimule edebilirsiniz.Ağzı kapalı tutulup burnundan hava üfleyerek bir köpeğe suni solunum yaptırılabilir.
C Kan Dolaşımı Nasıl ?Dirseğinin hemen arka hizasında kalp atışını ya da üst baldırın iç tarafından nabzını hissedip hissetmediğinizi anlamaya çalışın. Normal şartlar altında bir köpeğin kalp atışı hızı dakikada (boyutuna bağlı olarak) 70-140'tır. Yaralı bir köpeğin kalbi çok daha hızlı atacaktır.Köpeğin diş etlerinin rengine bakın. Pembe olması gerekir. Kalp atışı yoksa insana yapıyormuşcasına kalp masajı da yapabilirsiniz;ama bunun başarılı olma şansı çok yüksek olmayabilir.Ne kalp atışı ne de solunum yoksa köpek doğal olarak ölmüş demektir. Köpeğin öldüğünden şüpheleniyorsanız parmağınızın ucu ile gözlerinin üzerine hafifçe dokunarak refleks verip vermediğini kontrol edin. Hayvan sadece bilinçsizse göz kırpacaktır.Yaralı köpek hala yaşıyorsa yapmanız gereken ikinci şey bilinç düzeyini tespit etmektir. Onla konuşmayı deneyip sizi duyup duymadığından emin olun. Bilinci yerinde değilse acil veteriner hekim müdahalesi gerekiyor demektir.Yaşamsal belirtileri değerlendirdikten sonra kanamalar olmak üzere diğer yaralanan bölgeleri tespit edin. Durumun acil bir bakım gerektirip gerektirmediğine karar verin.Yine de tüm bunlara bir veteriner hekimin karar vermesi gerektiğini de unutmayın. Bu nedenle en kısa zamanda köpeğinizi bir kliniğe götürmenizde fayda vardır. Köpeğiniz acil bir bakım gerektirmiyorsa bu dönem içinde nasıl bir tedavi süreci geçirmesi gerektiğini veteriner hekiminiz size bildirecektir.Kaza yerinde müdahele çok önemli olmasına rağmen çoğu durumda köpeği en kısa zamanda bir veteriner kliniğine yetiştirmek hayati önem taşıyabilir. Bazı veteriner klinikleri ya da hastanelerinde ambulans servisi vardır. Yaralı köpeği nakletmeye hazırıklı olun. Kliniği arayıp önceden yaralanma hakkında bilgi vererek veteriner hekimlerin hazırlık yapmasını ya da hazırlıkı gelmesini sağlayabilirsiniz.Kliniğe vardığınızda köpeğinizi acil müdahale için veteriner hekimin ilgisine bırakmak zorunda kalabilirsiniz. Sizin için endişelenmektense tüm konsantrasyonunun köpeğin üzerinde yoğunlaştırdığında veteriner hekim daha faydalı olacaktır.Bu arada veteriner hekim tavsiyesi olmadan köpeğe hiç bir ilaç verilmemesi çok önemlidir. Anestezi gerekebileceğinden yaralı köpeğe ne su ne de yiyecek verilmemelidir.
NE YAPMALIYIM ? Bilinçsizlik/ Ayağa kalkamama

• Araba çarpması gibi traumatik bir yaralanma ile karşı karşıya olan bir köpek, başka yarası olmamasına rağmen şok nedeniyle ayağa kalkmayacak durumda olabilir. Şok, kalp atış ve solunum artışına neden olurken bacaklarda kan dolaşımının azalmasına yol açar. Bu da diş etlerindeki mukozal membranların renginin solmasına neden olur. Daha ciddi altta yatan semptomlar yoksa şok belirtileri genellikle kademeli olarak azalır.

• Aşırı kan kaybı benzer belirtilere neden olabilir; fakat zamanla daha da kötüleşir. Bilincin azalması gibi belirtiler nüksedebilir. Kan damarları zarar gördüğünde veya köpek fare zehiri yediğinde dış kanama belirtileri olmayabilir. Bu belirtiler acil veteriner hekim müdahalesi gerektirir.

• Kafa yaralanmaları, beyin sarsıntısı ya da beyin hasarları nedeniyle bilinç kaybına neden olabilir. Bu belirtiler, kısa sürede şişme ve beyindeki sıkışma nedeniyle şiddetlenebilir. Acil müdahale ge eklidir.

• Kalp yetmezliği, özellikle heyecan ve egzersiz sonrası bilinç kaybına neden olabilir. Köpekler insanlardaki gibi kalp krizi geçirmeseler de ani nefessiz kalma, adalelerde zayıflama ve mukozal membranlarda solmaya neden olan kalp dolaşımında ani düşüşlerden zarar görebilirler. Çoğu durumda bu tür ataklar sadece bir kaç saniye sürer ve sonra köpek normal davranışlarına geri döner. Köpeğin sakinleşmesinden sonra veteriner hekimine göstermekte fayda vardır.

• Köpeklerde felç çok yaygın olmasa da beyinde azalan kan dolaşımı nedeniyle ayakta durmada ya da dengesini korumda yetersizlik gibi sinir sistemi belirtilerinin takip ettiği ani bilinç kayıpları gerçekleşebilir. Durumunun aciliyetine bakarak veteriner hekim müdahalesi şarttır.

• Kasılmalar gerçekleştiğinde benzer belirtiler gözlemlenebilir; yine de bilinç kaybının yanı sıra adele kasılması, bacakların seyirmesi, gözlerin kayması ve hatta bilinçsiz idrar ve dışkı yapımı gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Bu durumda köpek mümkün olduğunca sessiz ve sakin bir yerde tutulur. Beş dakika içinde köpek kendine gelmezse acil veteriner hekim müdahalesi gerekir.

• Belkemiği ile ilgili yaralanmalar ya da çeşitli kemik kırılmaları da hayvan tamamen bilincini korumasına rağmen ayağa kalkıp hareket etmeyi engelleyebilir. Bu gibi durumlarda köpek çok dikkatli bir biçimde taşınmalıdır. Kalın bir mukava parçasında pratik bir sedye yapılabilir. Belkemiği hasarından şüpheleniliyorsa en kısa zamanda köpeği mümkün olduğunca dikkatli karton sedyeye almakta fayda vardır. Öncelikle köpeğin ağzını bağlayın. Sonra da çabuk fakat büyük dikkatle köpeği arka tarafından sedyenin üzerine çekerek kaydırın.

• Köpek boğulduysa köpeği yana yatırıp hayati belirtileri incelemeden önce arka ayaklarından köpeği sallandırarak ciğerlerindeki suyun dışarı çıkmasını sağlayın. Köpeğe güneş çarpmış ise onu hemen gölgeye alıp vücut ısısını düşürmek için hortumla üzerine yavaşça su tutun. Elektrik çarpması durumunda köpeğe yaklaşmadan önce elektrik kaynağından uzak olduğundan emin olunmalıdır. Bu durumların hepsinde de veteriner hekim müdahalesi gereklidir.

YARALAR
Köpeğin kan kaybından ölmesine neden olabilecek çok az durum olmasına rağmen aşırı kan kaybına neden olan yaralar acil müdahale gerektirir. İçinden kan sızan bir yara olası bir atardamar kesiği belirtisi gösterdiği için şiddetle kanı dışarı pompalayan bir kesikten daha az ciddidir. Sıkı bir bandaj uygulayarak ya da temiz bir havlu ile yaranın ağzı kapatılmaya çalışılarak aşırı kan kaybı engellenebilir. Hızlı veteriner hekim müdahalesi önemlidir. Baskı bandajı alınmadıysa ve iki ile dört saat arasında yaraya gerekli bakım yapılmadıysa bandajın neden olduğu baskı ciddi problemlere neden olabilir. Turnikeler kan kaybını azaltmada kullanılabilir; fakat baskı ile ilgili hasara daha fazla yol açabileceğinden tavsiye edilmez.alınmadıysa ve iki ile dört saat arasında yaraya gerekli bakım yapılmadıysa bandajın neden olduğu baskı ciddi problemlere neden olabilir. Turnikeler kan kaybını azaltmada kullanılabilir; fakat baskı ile ilgili hasara daha fazla yol açabileceğinden tavsiye edilmez. alınmadıysa ve iki ile dört saat arasında yaraya gerekli bakım yapılmadıysa bandajın neden olduğu baskı ciddi problemlere neden olabilir. Turnikeler kan kaybını azaltmada kullanılabilir; fakat baskı ile ilgili hasara daha fazla yol açabileceğinden tavsiye edilmez. İç organların da dahil olduğu yaralar steril bir bezle üzeri kapatılıp acil veteriner hekim müdahalesine bırakılmalıdır. Bu durumlar nadir olmasına rağmen bir köpek karnındaki dikişleri açtığında ya da sert ve kesici bir şey ile bedeninde kesiklere neden olduğunda bu tür yaralar çok tehlikelidir.Bir köpek sert bir cismin kendisine saplanmasına neden olursa bu cismi onun vücudundan siz çıkarmayın. İç organları zedelemeden bunun bir veteriner hekim tarafından yapılması hayati önem taşıyabilir. İçinden sadece kan sızan daha az şiddetli yaraların ciddiyetini anlamak için dikkatlice kontrol edin. Yakınındaki her hangi bir eklemin ne kadar zarar gördüğünü anlamak için veteriner hekiminize göstermeniz gerekebilir. Deri altında dokusu olan yaralar dikiş, çok küçük olmasına rağmen hemen her yara antibiyotik tedavi gerektirebilir. Yaraları daima temiz tutun. Sineklerin açık yaralara kurtçuk bırakması dikkatle engellenmelidir.
YANIKLAR
Yanıklar yaralar gibi kolaylıkla enfekte olabilir ve veteriner hekim müdahalesi gerektirir. Buna ek olarak büyük çapta yanıklar vücut suyu kaybına kısaca dehidrasyona neden olur. Her türlü yanığın üzerinde önce ısıyı düşürmek için su kullanılmalıdır. Soğuk kompres de ayrıca uygulanabilir. Köpek bir yangından kurtarıldıysa duman solunumu da ciddi akciğer hasarına yol açacağından acil ilk yardım tedavide büyük önem taşır.Kurtarıldıysa duman solunumu da ciddi akciğer hasarına yol açacağından acil ilk yardım tedavide büyük önem taşır.
BÖCEK VE YILAN SOKMALARI
Yılan sokmaları, özellikle de dünyanın bu kısımlarında engerek ısırğı, ölümcül olabilir. Acil müdahale şarttır ve mümkün olduğu yerde hemen panzehir enjeksiyonları yapılmalıdır. Böcek sokmaları genellikle ağız ve boğaz bölgelerinde gerçekleştiğinden yine acil müdahale gerektirebilir. Bu durumda sokulan yeri yıkayıp veteriner hekiminizden yardım isteyin.
TOPALLAMA
Vücut ağırlığıı taşımada isteksizlik gösteren her hangi bir topallama belirtisi hemen veteriner hekim muayenesi gerektirir. Bu tür topallamalar dışarda koşu sırasında eklem hasarları, adele yırtılmaları ya da daha kötüsü kırıklardan kaynaklanabilir. Her durumda da acil bakım şarttır. Kırık bacak, köpek veteriner kliniğine götürülürken mümkün olduğunca sabit tutulmalıdır. Hasta ya taşınmalı ya da bir battaniye içinde nakledilmelidir. Kırık bacağı üstte tutmak kontrolünü kolaylaştırabilir.
DAHA AZ CİDDİ TOPALLAMALAR
Topallama ya da ara ara ayağı yukarda tutma gibi belirtiler gözlemlenebilir. Bu tür problemler yavaşça gelip aniden gelişme gösterebilir. 24 saat içinde veteriner müdahalesi şişme ya da ağrılı bölgeler için gereklidir. Bazı hafif incilmeler ya da burkulmalar dinlenme ve anti-inflamatuar tedavi ile geçebilirken diğerleri daha ciddi bir tedavi gerektirir.
GASTRO-İNTESTİNAL ACİL DURUMLAR

• Mide dönmesi (bloat) her zaman müdahale edilmesi büyük aciliyet taşıyan bir durumdur. Çoğunluk, büyük miktarda yemeklerden sonra derin göğüslü ırklarda rastlanır. Mide dönmeye başladıysa karnın şişmesi, huzursuzluk ve kusmaya çalışma gibi belirtilerle kendini gösterir. Cerrahi müdahale yapılmazsa ölümcüldür.

• Köpek, oyuncak veya taş gibi yabancı cisimler yuttuğunda bağısaklarda tıkanma veya hasar gerçekleşebilir. Bu genellikle kusma ve karın ağrısına neden olabilir. Daha acil durumlarda diş etleri morumsu bir renge dönüşür. Ameliyat gerekebilir.

• Zehirlenmeden şüpheleniliyorsa veteriner hekiminiz söylemeden köpeğinizi kusturmaya çalışmayın. Bunun yerine köpeğinizin yediği şeyi ya da alakalı her hangi bir bilgiyi, paketi veteriner hekiminize götürün. Eğer köpeğiniz cilt yolu ile her hangi bir toksik maddeye maruz kalmış ise sudan başka bir şeyle onu yıkamayın

İDRAR YOLLARI

İdrar yapmada zorluk çekme idrar yollarında yırtılmalara neden olacağından acil müdahale gerektirir. Köpeğinizin idrara çıkmada zorluk çektiğinden şüpheleniyorsanız en kısa zamanda veteriner hekiminizden randevu almanız gerekir.

GÖZ YARALANMALARI
Gözler aşırı derecede hassastır ve her hangi bir yaralanma bile acil bakım gerektirir. Yabancı bir cismin köpeğinizin gözü içinde olduğundan şüpheleniyorsanız bir veteriner hekim görünceye kadar hiç bir şey yapmadan köpeğin bu bölgeyi kaşımasını engellemek yapılacak en önemli şeydir. Eğer göz dışarı doğru şişmişse nemli bir steril bezle veteriner hekiminize gidinceye kadar göz yüzeyini kurumaktan koruyun.TEDBİR......tedaviden daha iyidir. Bazı kaza ile gerçekleşen olaylar engellenebilir. Köpeğinizin bulunduğu çevreye dikkat edin. Ev ve bahçede kullandığınız kimyasal maddeleri köpeğinizin ulaşamayacağı yerlerde tutun. Çikolata, ilaçlar ve çocuk oyuncaklarını ayak altında bulundurmayın.Köpeğinizin taş veya tahta parçaları gibi şeyleri kemirmesine izin vermeyin. Hiç bir köpek yol yakınlarında tasmasız dolaştırılmamalı, camlar açık bırakılsa bile sıcakta araba içinde bırakılmamalıdır. Ve son olarak veteriner masraflarının önemini ne kadar vurgulasak azdır. Ayrıca köpeğinizin neden olduğu tüm zararlardan da sizin sorumlu olduğunu unutmayınız.